ΤΟ ΚΑΡΒΟΥΝΟΚΑΜΙΝΟ

1. ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 60.Ο ΧΩΡΙΑΝΟΣ ΜΟΥ ΝΤΑΟΥΝΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ (ΛΑΔΟΝΙΚΟΣ) ΣΤΟ ΚΟΡΦΑΛΙ ΤΟΥ ΚΑΜΙΝΙΟΥ.
2.ΤΟ ΧΤΙΣΙΜΟ ΤΟΥ.
Η παραγωγή κάρβουνου γινόταν σε υπαίθρια καμίνια και διαρκούσε από την άνοιξη ως το φθινόπωρο. Οι καρβουνιάρηδες (μπορεί να συμμετείχε σχεδόν και ολο το χωριό σε μορφή συνεταιρισμού με ποσοστά στην πώληση του κάρβουνου) αρχικά μάζευαν ξύλα όπως κατσοπρίνια ,βελανιδιές (δρυς), αγρολιές(δηλαδή ξύλα αγριελιάς) και οτιδήποτε άλλο είδος άγριου δέντρου τα κοντοκουτσουριάζανε , τα έκοβαν σε πιο μικρά κομμάτια. Για να «χτίσουν» (δηλαδή να φτιάξουν) σιγά - σιγά το καμίνι, τοποθετούσαν τα ξύλα περιμετρικά στο χώμα, συνήθως αρχικά τα πιο «αδύνατα» όπως ρίζες κ. ά., ενώ πάνω απ’ αυτά έβαζαν το «ταμπλό» (ένα τραπέζι) όπου τοποθετούσαν τα πιο χοντρά ξύλα. Τα στοίβαζαν το ένα πάνω στο άλλο, με κλίση πάντα προς τα μέσα, ώστε να πάρουν το σχήμα ενός χωνιού. Αυτό το «χωνί» από ξύλα, είχε στη μέση μια τρύπα (σαν σωλήνα κούφιο εσωτερικά) από την κορυφή ως τον πάτο, για να διευκολύνει τη φωτιά. Αφού σχημάτιζαν το «χωνί» ξεκινούσαν να φτιάχνουν πάνω του περιμετρικές τρύπες (τους «μπαστάρδους»), από πάνω μέχρι κάτω, για να «αναπνέει» το καμίνι, δηλαδή να βγαίνουν οι ατμοί της καύσης και να μην εκραγεί. Οι τρύπες αυτές (σαν «σωληνάκια» ανάμεσα στα ξύλα) σχηματίζονταν ως εξής: δεξιά και αριστερά από το σημείο που ήθελαν να ανοίξουν τη τρύπα έβαζαν ένα τούβλο και το έκλειναν από πάνω με ένα κεραμίδι, δημιουργώντας έτσι το «κενό» που χρειάζεται για να βγαίνουν οι ατμοί της καύσης. Όταν το καμίνι (το «χωνί και οι τρύπες) είχε σχηματιστεί, έριχναν κοσκινισμένο (καθαρισμένο δηλαδή) χώμα το οποίο και έβρεχαν με νερό τόσο, ώστε να ρίξουν ακόμα ένα στρώμα χώματος και να κολλήσει. Το καμίνι ήταν πλέον έτοιμο για καύση. Η φωτιά ξεκινούσε πάντα από πάνω και οι τρύπες υποβοηθούσαν τη σταδιακή εξάπλωσή της προς τα κάτω. Το πιο σημαντικό στάδιο κατά την καύση ήταν το γέμισμα του καμινιού, το λεγόμενο«τάισμα», δηλαδή η συνεχής ενίσχυση του καμινιού με ξύλα για να διατηρηθεί η σταθερότητα και η ισορροπία στο εσωτερικό του, αφού χωρίς φροντίδα κατέρρεε. Η καύση ήταν αργή και οι καρβουνιάρηδες έπρεπε να την επιβλέπουν συνεχώς. Η διάρκεια της καύσης εξαρτιόταν από την ποσότητα των ξύλων: για παράδειγμα τριάντα τόνοι ξύλα έβγαζαν περίπου οκτώ τόνους κάρβουνο (τετρακόσια τσουβάλια), ενώ η καύση διαρκούσε 15 ημέρες. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, ο καπνός που έβγαινε από την κορυφή του χωνιού ήταν σκούρος, ενώ όταν είχε ολοκληρωθεί η καύση έπαιρνε το χρώμα του ουρανού. Τότε αφαιρούσαν σιγά - σιγά με φτυάρια το χώμα, καθώς και τα τούβλα και τα κεραμίδια με τα χέρια, τα οποία συγκέντρωναν σε μία στοίβα, ενώ σε μια άλλη έβαζαν τα κάρβουνα που στη συνέχεια τοποθετούσαν σε τσουβάλια.
Τα τελευταία καμίνια που θυμάμε να χτίζονταν ήταν στην Ποταμίδα και στο Βουλγάρω.