Ο ΞΥΛΟΦΟΥΡΝΟΣ

1. ΦΟΥΡΝΟΣ ΚΑΙ ΠΥΡΟΜΑΧΙ.
2. ΦΟΥΡΝΙΣΜΑ ΤΟ 1960 ΣΤΟ ΜΕΣΑ ΣΦΗΝΑΡΙ.
Φούρνο χειροποίητο διέθεταν συνήθως όσοι είχαν περισσότερη άνεση
Όσοι δεν είχαν φούρνο μπορούσαν να φουρνίσουν σε γειτονικό φούρνο . Συνήθως ο φούρνος φτιαχνότανε πάνω από το πυρομάχι.
Οι νοικοκυρές ήταν αυτές που αναλάμβαναν το χτίσιμο του φούρνου.’Επερναν κόκκινο χώμα από το ρυάκι η από το βουνό το ονομαζόμενο πυρολίκι που ήταν σκληρό και το μετέφεραν μέρες μέσα σε καλαθίνες. Το έκαναν σωρό και για τρείς μέρες το λαντούριζαν (κατάβρεχαν ) μέχρι που γινότανε πηχτή λάσπη. Στην συνέχεια ανακάτευαν την λάσπη αυτή με άχυρα (άχερα) και τα λεγόμενα κόντυλα( περιττώματα ζώων. Αφού τα ανακάτευαν καλά, τα έπλαθαν όπως το ψωμί ,και έστρωναν αρχικά μια στρώση ζύμη για την πλάκα του φούρνου τις πυροκότες όπως τις έλεγαν. Από πάνω τοποθετούσαν τούβλα καθώς και στα πλαϊνά βάζοντας ανά τρείς σειρές ζύμη που την άφησαν να στεγνώσει για να συνεχίσουν μετά με τον ίδιο τρόπο ώσπου να τελειώσει.
Στην συνέχεια τοποθετούσαν κλαδιά που ήταν το καλούπι του φούρνου και πάνω σ αυτά στηριζόταν η ζύμη. Στο τέλος έφτιαχναν με τον λαιμό μιας λαίνας το φουγάρο( ανηφοράς)
Άναβαν φωτιά, τα ξύλα καίγονταν η ζύμη ψηνόταν και γινότανε συμπαγής.
Είχε σχήμα αυγοειδές και ο καπνός έφευγε από πάνω. Μερικοί τον έχτιζαν είτε πάνω από το πυρομάχι είτε όξω στην αυλή.
Δύο χειροποίητα εργαλεία ήταν αναγκαία για την καθαριότητα του φούρνου ,ο συντρίφτης και το πάνιστρο.
Ο συντρίφτης η τζιντρίφτης ήταν μια σιδερένια βέργα που είχε μια γωνιά για να τραβά προς το όξω τα κάρβουνα.
Με το πάνιστρο ,ένα ίσιο ξύλο όπου στην άκρα του είχε δεμένο ένα κουρέλι ,πάνιζαν τον φούρνο και το καθάριζαν από την σκόνη. Όταν φούρνιζαν χρησιμοποιούσαν ξύλινο φτυάρι. Το φουρνόξυλο.
Στον φούρνο έψηναν ψωμί, καλιτσούνια, παξιμάδια, κουλουράκια,μπουρέκι, οφτό κρέας,πατάτες γιαχνί, κάστανα,συκοπιταρίδες κ.α.
Ορισμένα καλοχερίδια τα ξέραιναν στον φούρνο όπως τις σταφίδες ,φλούδες από κομμάτια μουσταλευριάς ,πορτοκαλιού,αχλαδιού κ.α.
Στο πυρομάχι έψηναν πάνω στο σάτζι τα παραδοσιακά καλλιτσούνια.Οι πυθαράδες πουλούσαν πήλινες πλάκες που ήταν στρογγυλές σε σχήμα δίσκου.Αυτές ήταν το σάτζι.