ΚΙΣΣΑΜΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΚΑΝΤΑΝΟΥ ΤΟ 1897

ΙΩΑΝΝΟΥ Δ. ΚΟΝΔΥΛΑΚΗ: ΑΓΝΩΣΤΑ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΤΟΥ 1897.

<<Ο ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΝΤΑΝΟΥ >>

..

<<Οι κανονιοβολισμοί εξηκολούθουν και εις έκαστον απήντα μυριόστομος των επαναστατών αλαλαγμός. Συγχρόνως είχε αρχίσει τουφεκισμός πανταχόθεν εις τον οποίο διεκρίνοντο του τουρκικού στρατού αι συμπυροκροτήσεις με ρυθμόν πείσματος.
--Επάτησαν οι δικοί μας τα τουρκικά σπίτια και τα καίνε είπεν ο Λακκιώτης του Μάνου και με σπουδήν διευθύνθη στήλη καπνού εκ του μέρους εκείνου.
Την στιγμήν εκείνη μας έφθασε πολυάριθμον σώμα Κισσ

αμιτών με τον γηραιόν οπλαργηγόν Αναστασάκην

. Ιδών αυτόν ο φοιητητής Ξ. Καραμπατέας μου λέγει:
--Δύο γέροι μου εκίνησαν τον θαυμασμόν στις Βουκολιές με την αφοβίαν των. Αυτός ο Ελβετός Σούτερ που συνοδεύει τον Βάσσον. Ο Αναστασάκης επήγαινεν από θέσεως εις θέσιν όλην την ημέρα χωρίς την ελαχίστην προφύλαξιν.
Μεταξύ των Κισσαμιτών ήτο κι' ένας πεντηκοντούτης παππάς ένοπλος, όστις με παιδικήν χαράν είπε μετά μίαν συμπυροκρότησιν των ελληνικών πυροβόλων:
--Πώς βροντάνε τα βλοημένα! Μικρά 'ναι, μα 'χουνε γερή καρδιά!!
Έπειτα εκτείνας τον βραχίονα προς την Κανδανον, απειλητικώς, ανεφώνησεν:
--Εδά θα δήτε, μπουρμάδες πόσ' απίδια βάνει ο σάκκος!
<<Τα μετερίζια δεν απείχον πολύ και ηκούοντο αι κραυγαί και ο θόρυβος των πολεμούντων.
Όλοι είχον εις το στόμα έν όνομα τουρκικόν και κατ' αυτού απηυθύνονται αι προκλητικαί και χλευαστικαί κραυγαί των επαναστατών.
--Βάστα Ριζά!
΄--Αν είσαι παλληκάρι, μουλά Ριζά, πρόβαλε να σε δούμε. Γιάϊντα χώνεσαι;
Δέξου τηνε, Ριζά!
--Ντρέτα παίζε, μωρέ Ριζά΄ μην τρέμουν τα χέρια σου!

---- Τήν νύκτα έβρεξεν, αλλ' ετυχώς ημείς διενυκτερεύσαμεν υπό στέγης εντός του χωρίου. Το μόνον επεισόδιον της νυκτός εκείνης ήτο το ακόλουθον. Ο σκοπός των φοιητητών ο φυλάττων επί τινός ταράτσας, αντελήφθη ολίγον μετά το μεσονύκτιον άνθρωπον διερχόμενον και του εφώναξε:
--Ποιός είσαι;
Αλλ' ο διερχόμενος δεν απήντησε.
--Ποιός είσαι; επανέλαβε εντονώτερον ο σκοπός.
Αλλά και πάλιν δεν εδόθη απάντησις και ο σκοπός κινήσας τον μοχλόν του όπλου του εφώναξεν εκ τρίτου:
--Είσαι χριστιανός; μίλησε ή σε σκοτώνω.
Τότε ηκούσθη φωνή χωρικού ολίγον οργίλη και περιφρονητική.
--Εκουζουλάθηκες, μωρέ; Αν ήμουν Τούρκος δε θα σε 'χα σκοτωμένο τόση ώρα;