ΙΙ Τάγμα
ΙΙΙ Συγκροτήματος Εθνικών Ανταρτικών Σωμάτων αντιστάσεως Κισσάμου
ΙΙΙ Συγκροτήματος Εθνικών Ανταρτικών Σωμάτων αντιστάσεως Κισσάμου
ΕΚΘΕΣΙΣ
Περί της πολεμικής δράσεως του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΛ. ΝΤΙΓΡΙΝΤΗ
Διοικητού του άνω Τάγματος
Περί της πολεμικής δράσεως του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΛ. ΝΤΙΓΡΙΝΤΗ
Διοικητού του άνω Τάγματος
Π Ρ Ο Σ
ΤΗΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΝ ΔΙΟΙΚΗΣΙΝ ΚΡΗΤΗΣ
Ε Ν Τ Α Υ Θ Α
Λαμβάνω την τιμήν ν’ αναφέρω τα κατωτέρω, με την παράκλησιν όπως ταύτα ληφθώσιν υπ’ όψιν.
Α΄ Περίοδος Αλεξιπτωτιστών
Διά της υπ’ αριθμόν 498 της 9ης Μαΐου 1941 Δ/γής του Υπουργείου Στρατιωτικών ανακληθείς εις την ενεργόν υπηρεσίαν, μοι ανετέθη η Οργάνωσις πολιτοφυλακής εις Κίσσαμον με προορισμόν την άμυναν κατά τυχόν Γερμανικής εισβολής. Δεν είχε όμως συντελεσθή η Οργάνωσις και η εισβολή έλαβε χώραν την 20ην Μαΐου 1941. Εσπευσμένως συνεκέντρωσα περί εμέ τους έχοντας όπλα εκ της περιφερείας μου και την πρώτην ημέραν της εισβολής συνεπλάκην μετά των Γερμανών εις το χωρίον Συρίλι Κυδωνίας και μετά πείσματος επολέμησεν καθ’ όλην την ημέραν με αποτέλεσμα τον φόνον δύο εκ των συντρόφων μου, των αδελφών Μανουσάκιδων Νικολάου και Ιωάννου εκ Πασαλιανών Κυδωνίας και Γερμανών τινων, των οποίων ο αριθμός δεν εξηκριβώθη, καθ’ όσον αι θέσεις αυτών δεν κατελήφθησαν υπό των ημετέρων.
ΤΗΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΝ ΔΙΟΙΚΗΣΙΝ ΚΡΗΤΗΣ
Ε Ν Τ Α Υ Θ Α
Λαμβάνω την τιμήν ν’ αναφέρω τα κατωτέρω, με την παράκλησιν όπως ταύτα ληφθώσιν υπ’ όψιν.
Α΄ Περίοδος Αλεξιπτωτιστών
Διά της υπ’ αριθμόν 498 της 9ης Μαΐου 1941 Δ/γής του Υπουργείου Στρατιωτικών ανακληθείς εις την ενεργόν υπηρεσίαν, μοι ανετέθη η Οργάνωσις πολιτοφυλακής εις Κίσσαμον με προορισμόν την άμυναν κατά τυχόν Γερμανικής εισβολής. Δεν είχε όμως συντελεσθή η Οργάνωσις και η εισβολή έλαβε χώραν την 20ην Μαΐου 1941. Εσπευσμένως συνεκέντρωσα περί εμέ τους έχοντας όπλα εκ της περιφερείας μου και την πρώτην ημέραν της εισβολής συνεπλάκην μετά των Γερμανών εις το χωρίον Συρίλι Κυδωνίας και μετά πείσματος επολέμησεν καθ’ όλην την ημέραν με αποτέλεσμα τον φόνον δύο εκ των συντρόφων μου, των αδελφών Μανουσάκιδων Νικολάου και Ιωάννου εκ Πασαλιανών Κυδωνίας και Γερμανών τινων, των οποίων ο αριθμός δεν εξηκριβώθη, καθ’ όσον αι θέσεις αυτών δεν κατελήφθησαν υπό των ημετέρων.
Την 22αν Μαΐου 1941 εις τον Συνοικισμόν Κουλουκουθιανά Κισσάμου ομάς ανταρτών υπό τον Ευστράτιον Τσόντον της δυνάμεώς μου συνεπλάκησαν μετά ομάδος ανιχνευτών Γερμανών και οι τουφεκοβολισμοί εμαίνοντο. Λαβών γνώσιν τούτου έσπευσα επί τόπου μετά της δυνάμεώς μου και η μάχη εγενικεύθη, σκληρά και πεισματώδης, διαρκέσασα μέχρι της νυκτός, καίτοι δεν έλαβον εν τω μεταξύ ενισχύσεις οι Γερμανοί ηναγκάσθησαν να υποχωρήσουν περί τα χίλια μέτρα διανυκτερεύσαντες επί τινός υψώματος. Εγώ δε με τους υπ’ εμέ διενυκτέρευσα εις την κορυφογραμμήν «Πύργου». Εις την μάχην ταύτην εφονεύθη είς Ελλην λοχίας, Λαζόπουλος Ιωάννης εκ τεμενίων Σελίνου και είς Λοχίας Γερμανός, ον εφόνευσεν ο ίδιος Ευστράτιος Τσόντος, ενταφιασθέντες πάντες υπό του Ανδρέου Παπουτσάκη.
Την 23ην Μαΐου 1941 οι Γερμανοί προχωρήσαντες κατόρθωσαν να καταλάβουν το εν Βουκολιές Τουρκικόν Φρούριον «Πύργον» οχυρωθέντες εν αυτώ, τους προσέβαλον μετά της δυνάμεώς μου. Ελαβε χώραν μάχη εκ του συστάδην και με άγριον φανατισμόν, πλην ο εκτοπισμός εκ του Φρουρίου κατέστη αδύνατος. Εσχον όμως ούτοι απωλείας περί τους δέκα (10) νεκρούς και τραυματίας. Και εκ των ημετέρων ετραυματίσθησαν ο Ενωματάρχης Βουκολιών Περράκης, Δημήτριος Φρονιμάκης εξ Ανώσκελης Κισσάμου, ο Βελισσάριος Μουστάκας εκ Σκοπέλου και Μιχαήλ Φουράκης εκ Κουμαρέ.
Την 24ην Μαΐου 1941 επί κεφαλής εξήκοντα (60) και πλέον ανδρών ευρισκόμην εις Δρομόνερον με τον σκοπόν ν’ ανακόψω την προς Σέλινον προέλασιν των Γερμανών. Τω όντι ανεχαίτισα αυτούς μαχόμενος απεγνωσμένως επί 24 ώρας. Αλλά τελικά η άμυνα εκάμφθη διότι οι Γερμανοί έλαβον σοβαράς ενισχύσεις και υπεστηρίχθησαν από της αεροπορίας των, εν τούτοις εφονεύθησαν και ετραυματίσθησαν αρκετοί Γερμανοί, αλλά και εκ των ημετέρων εφονεύθησαν ο Υπομοίραρχος Τιμολέων Κοκοτσάκης και Μάρκος Καλογεράκης εκ Ζυμβραγού Κισσάμου και ο Χριστόδουλος Φρονιμάκης εξ Ανωσκέλης Κισσάμου.
Την 25ην Μαΐου 1941 έσπευσα μετά των υπ’ εμέ ανδρών εις Σέλινον εις ενίσχυσιν των απεγνωσμένως μαχομένων, αλλά οι Γερμανοί εισέβαλον εις Κάνδανον, την οποίαν έκαυσαν και κατέστρεψαν κατόπιν. Αλλά και εκεί η υπεροχή των Γερμανών δυστυχώς ήτο συντριπτική και ο αντικειμενικός σκοπός αυτών είχεν επιτευχθή, κατόπιν όμως πολλών θυσιών, γνωστών άλλως τε.
Την 23ην Μαΐου 1941 οι Γερμανοί προχωρήσαντες κατόρθωσαν να καταλάβουν το εν Βουκολιές Τουρκικόν Φρούριον «Πύργον» οχυρωθέντες εν αυτώ, τους προσέβαλον μετά της δυνάμεώς μου. Ελαβε χώραν μάχη εκ του συστάδην και με άγριον φανατισμόν, πλην ο εκτοπισμός εκ του Φρουρίου κατέστη αδύνατος. Εσχον όμως ούτοι απωλείας περί τους δέκα (10) νεκρούς και τραυματίας. Και εκ των ημετέρων ετραυματίσθησαν ο Ενωματάρχης Βουκολιών Περράκης, Δημήτριος Φρονιμάκης εξ Ανώσκελης Κισσάμου, ο Βελισσάριος Μουστάκας εκ Σκοπέλου και Μιχαήλ Φουράκης εκ Κουμαρέ.
Την 24ην Μαΐου 1941 επί κεφαλής εξήκοντα (60) και πλέον ανδρών ευρισκόμην εις Δρομόνερον με τον σκοπόν ν’ ανακόψω την προς Σέλινον προέλασιν των Γερμανών. Τω όντι ανεχαίτισα αυτούς μαχόμενος απεγνωσμένως επί 24 ώρας. Αλλά τελικά η άμυνα εκάμφθη διότι οι Γερμανοί έλαβον σοβαράς ενισχύσεις και υπεστηρίχθησαν από της αεροπορίας των, εν τούτοις εφονεύθησαν και ετραυματίσθησαν αρκετοί Γερμανοί, αλλά και εκ των ημετέρων εφονεύθησαν ο Υπομοίραρχος Τιμολέων Κοκοτσάκης και Μάρκος Καλογεράκης εκ Ζυμβραγού Κισσάμου και ο Χριστόδουλος Φρονιμάκης εξ Ανωσκέλης Κισσάμου.
Την 25ην Μαΐου 1941 έσπευσα μετά των υπ’ εμέ ανδρών εις Σέλινον εις ενίσχυσιν των απεγνωσμένως μαχομένων, αλλά οι Γερμανοί εισέβαλον εις Κάνδανον, την οποίαν έκαυσαν και κατέστρεψαν κατόπιν. Αλλά και εκεί η υπεροχή των Γερμανών δυστυχώς ήτο συντριπτική και ο αντικειμενικός σκοπός αυτών είχεν επιτευχθή, κατόπιν όμως πολλών θυσιών, γνωστών άλλως τε.
Β΄. Περίοδος Κατοχής
Μετά ταύτα πάσα αντίστασις έπαυσεν, εν τούτοις δεν εθεώρησα τον αγώνα λήξαντα. Οταν επέστη η στιγμή και εύρον τρόπον συνεδέθην με τον Αγγλον Ταγ/ρχην Αλέκον Φυντίγκ, και ούτω τον Νοέβριον του 1942 μετέβην εις Κουστογέρακο Σελίνου και εκείθεν εις Σφεντόλακκον, χιονοσκεπήν κορυφήν των Λευκών Ορέων, ένθα ήτο εγκατεστημένον το Αγγλικόν Φυλάκιον (Σταθμός Διοικήσεως) και άμα έλαβον οδηγίας επανήλθον εις Κίσσαμον, προπαγανδίζων μεταξύ των πατριωτών και παρασκευάζων το κίνημα της αντιστάσεως, με τελικόν πάντοτε σκοπόν την αποτίναξιν εκ του ζυγού. Αλλά και δευτέραν και τρίτην φοράν επεσκέφθην την κυρυφήν αυτήν από την οποίαν και όπλα τινα παρέλαβον και μετέφερον εις Κίσσαμον, με προφανή κίνδυνον της ζωής μου, άτινα ενεπιστεύθην εις χείρας πατριωτών. Πάντοτε δε συνεμμορφώθην και εφήρμοσα τας διαταγάς της Εθνικής εν τω εξωτερικώ Κυβερνήσεως και του Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής. Καταπροδοθείς εις τους Γερμανούς διά την κατά των Αλεξιπτωτιστών δράσιν μου υπό του εκ Μούλετε Κισσάμου Γεωργίου Καπετανάκη διέφυγον την σύλληψιν, εφυγοδίκησα όμως από της 20ης Νοεμβρίου 1943 μέχρι της αναχωρήσεως των Γερμανών εκ της Επαρχίας μου.
Τον Οκτώβριον 1944 η εν Χανίοις Εθνική Οργάνωσις Κρήτης (Ε.Ο.Κ) με διώρισε Στρατιωτικόν Διοικητήν Κισσάμου και ενετάλην να ιδρύσω Τάγμα Ε.Ο.Κ Κισσάμου. Την εντολήν ταύτην εξεπλήρωσα αμέσως, συναγείρας την Επαρχίαν ολόκληρον και μετά διήμερον εισήλθον εις Καστέλλι Κισσάμου επί κεφαλής πεντακοσίων και πλέον οπλοφόρων με έξ (6) Αξιωματικούς τους: Υπολοχαγόν Στυλ. Αθητάκην, Επαμεινώνδα Χαλατσάκην, Εμμανουήλ Αναγνωστάκην, Παναγιώτην Νταράκην, Νικόλαον Ντιγριντήν, και Καπετάν Ευστράτιον Τσόντον, Στυλιανουδάκην Αντώνιον του Μιχ. Εμμανουήλ Περιστεράκην, Γεώργιον Μαρκαντωνάκην, Στυλιανόν Μινιωτάκην, Αντώνιον Μπαλαντίνον και Γεώργιον Πλατσάκην και είκοσι πέντε (25) Υπαξιωματικούς. Διά της δυνάμεώς μου ταύτης καταλλήλως κατανεμηθείσης και την τάξιν ετήρησα, περιορίσας τας αυθαιρεσίας των κομμουνιστών και τους Γερμανούς αγρύπνως επετήρουν, αλλά και περιόριζα συμπλακείς ουχί άπαξ μετ΄αυτών. Ούτω εις επιθετικήν αναγνώρισιν των Γερμανών εν Δρομονέρω δύναμις του Τάγματός μου αντεπιτεθείσα έτρεψεν αυτούς εις φυγήν, αλλά εφονεύθη ο ανεψιός μου Ανθ/γός Νικ. Ντιγριντής. Εις την Γέφυραν Κολένι της Κισσάμου την 29ην Μαρτίου 1945 κατά την ομαδικήν αυτομόλησιν των Ιταλών αυτοπροσώπως μεταβάς εις τας προφυλακάς παρελάμβανον αυτούς υπό τα καταιγιστικά, πλην άστοχα, πυρά των Γερμανών. Την δ’ επομένην καθ’ ην οι Γερμανοί επετέθησαν και επίεζον τον 5ον Λόχον μου υπό την Υπολοχαγόν Αθητάκην και πάλιν έσπευσα μετά δυνάμεως εις ενίσχυσιν και αντεπιτεθείς ηνάγκασα τους προς Νοπήγια κατερχομένους Γερμανούς να παραιτηθούν του σκοπού των, αλλά διά να επιτύχω τούτο εξετέθην εις θέσιν «Σομαρούς τον κάμπον» κατά τοιούτον τρόπον ώστε η διάσωσίς μου να θεωρήται θαύμα, ενώ οι μετ’ εμού Μοίραρχος Καρτάκης και Ανθ/γός Φουρναράκης σοβαρώς ετραυματίσθησαν και μάλιστα μόνον άμα τη επελεύσει του σκότους κατόρθωσα πάλιν ο ίδιος καθώς η θέσις ήτο εκτεθειμένη και η επιχείρησις επικίνδυνος να επανέλθω μετ’ ολίγων συντρόφων μου και ν’ αποκομίσω αυτούς εις Ιατρείον. Περί δε της δράσεώς μου κατά τας επιχειρήσεις ταύτας και την λοιπήν εργασίαν μου ομιλεί η έκθεσις του Ναμάρχου κ. Σκουλά, όντος τούτου αυτόπτου μάρτυρος.
Επί προσθέτως αναφέρω ότι φέρω δύο διαμπερή τραύματα, τα οποία έλαβον την 7ην Ιανουαρίου 1913 εις την μάχην της Αετοράχης εις το δεξιόν γόνατον το ένα, το δε έτερον την 18ην Μαΐου 1918 εις το Κεφάλι κατά την μάχην Σκρά Ντίλεγκεν. Μοι έχει δ’ απονεμηθή διά ταύτα ο πολεμικός Σταυρός Β΄. Τάξεως και το Χρυσούν αριστείον Ανδρείας. Προήχθην δε επί ανδραγαθεία εις Ανθυπασπιστήν εις την μάχην του Σκρά της 18ης Μαΐου 1918.
Εν τέλει αναφέρω ότι κάθε γωνία της πολυπαθούς πατρίδος μας Κρήτης δεν είναι δυνατόν παρά να κοσμήται με ένα θρύλλον, παρουσιάζοντα διά τας επερχομένας γενεάς τον ανδρισμόν και τα αγνά πατριωτικά αισθήματα και δείγματα αυτοθυσίας των Κρητών αφ’ ενός, αφ’ ετέρου δε την κτηνοδίαν και βαρβαρότητα των Ούννων του Χιτλερισμού.
Μετά ταύτα πάσα αντίστασις έπαυσεν, εν τούτοις δεν εθεώρησα τον αγώνα λήξαντα. Οταν επέστη η στιγμή και εύρον τρόπον συνεδέθην με τον Αγγλον Ταγ/ρχην Αλέκον Φυντίγκ, και ούτω τον Νοέβριον του 1942 μετέβην εις Κουστογέρακο Σελίνου και εκείθεν εις Σφεντόλακκον, χιονοσκεπήν κορυφήν των Λευκών Ορέων, ένθα ήτο εγκατεστημένον το Αγγλικόν Φυλάκιον (Σταθμός Διοικήσεως) και άμα έλαβον οδηγίας επανήλθον εις Κίσσαμον, προπαγανδίζων μεταξύ των πατριωτών και παρασκευάζων το κίνημα της αντιστάσεως, με τελικόν πάντοτε σκοπόν την αποτίναξιν εκ του ζυγού. Αλλά και δευτέραν και τρίτην φοράν επεσκέφθην την κυρυφήν αυτήν από την οποίαν και όπλα τινα παρέλαβον και μετέφερον εις Κίσσαμον, με προφανή κίνδυνον της ζωής μου, άτινα ενεπιστεύθην εις χείρας πατριωτών. Πάντοτε δε συνεμμορφώθην και εφήρμοσα τας διαταγάς της Εθνικής εν τω εξωτερικώ Κυβερνήσεως και του Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής. Καταπροδοθείς εις τους Γερμανούς διά την κατά των Αλεξιπτωτιστών δράσιν μου υπό του εκ Μούλετε Κισσάμου Γεωργίου Καπετανάκη διέφυγον την σύλληψιν, εφυγοδίκησα όμως από της 20ης Νοεμβρίου 1943 μέχρι της αναχωρήσεως των Γερμανών εκ της Επαρχίας μου.
Τον Οκτώβριον 1944 η εν Χανίοις Εθνική Οργάνωσις Κρήτης (Ε.Ο.Κ) με διώρισε Στρατιωτικόν Διοικητήν Κισσάμου και ενετάλην να ιδρύσω Τάγμα Ε.Ο.Κ Κισσάμου. Την εντολήν ταύτην εξεπλήρωσα αμέσως, συναγείρας την Επαρχίαν ολόκληρον και μετά διήμερον εισήλθον εις Καστέλλι Κισσάμου επί κεφαλής πεντακοσίων και πλέον οπλοφόρων με έξ (6) Αξιωματικούς τους: Υπολοχαγόν Στυλ. Αθητάκην, Επαμεινώνδα Χαλατσάκην, Εμμανουήλ Αναγνωστάκην, Παναγιώτην Νταράκην, Νικόλαον Ντιγριντήν, και Καπετάν Ευστράτιον Τσόντον, Στυλιανουδάκην Αντώνιον του Μιχ. Εμμανουήλ Περιστεράκην, Γεώργιον Μαρκαντωνάκην, Στυλιανόν Μινιωτάκην, Αντώνιον Μπαλαντίνον και Γεώργιον Πλατσάκην και είκοσι πέντε (25) Υπαξιωματικούς. Διά της δυνάμεώς μου ταύτης καταλλήλως κατανεμηθείσης και την τάξιν ετήρησα, περιορίσας τας αυθαιρεσίας των κομμουνιστών και τους Γερμανούς αγρύπνως επετήρουν, αλλά και περιόριζα συμπλακείς ουχί άπαξ μετ΄αυτών. Ούτω εις επιθετικήν αναγνώρισιν των Γερμανών εν Δρομονέρω δύναμις του Τάγματός μου αντεπιτεθείσα έτρεψεν αυτούς εις φυγήν, αλλά εφονεύθη ο ανεψιός μου Ανθ/γός Νικ. Ντιγριντής. Εις την Γέφυραν Κολένι της Κισσάμου την 29ην Μαρτίου 1945 κατά την ομαδικήν αυτομόλησιν των Ιταλών αυτοπροσώπως μεταβάς εις τας προφυλακάς παρελάμβανον αυτούς υπό τα καταιγιστικά, πλην άστοχα, πυρά των Γερμανών. Την δ’ επομένην καθ’ ην οι Γερμανοί επετέθησαν και επίεζον τον 5ον Λόχον μου υπό την Υπολοχαγόν Αθητάκην και πάλιν έσπευσα μετά δυνάμεως εις ενίσχυσιν και αντεπιτεθείς ηνάγκασα τους προς Νοπήγια κατερχομένους Γερμανούς να παραιτηθούν του σκοπού των, αλλά διά να επιτύχω τούτο εξετέθην εις θέσιν «Σομαρούς τον κάμπον» κατά τοιούτον τρόπον ώστε η διάσωσίς μου να θεωρήται θαύμα, ενώ οι μετ’ εμού Μοίραρχος Καρτάκης και Ανθ/γός Φουρναράκης σοβαρώς ετραυματίσθησαν και μάλιστα μόνον άμα τη επελεύσει του σκότους κατόρθωσα πάλιν ο ίδιος καθώς η θέσις ήτο εκτεθειμένη και η επιχείρησις επικίνδυνος να επανέλθω μετ’ ολίγων συντρόφων μου και ν’ αποκομίσω αυτούς εις Ιατρείον. Περί δε της δράσεώς μου κατά τας επιχειρήσεις ταύτας και την λοιπήν εργασίαν μου ομιλεί η έκθεσις του Ναμάρχου κ. Σκουλά, όντος τούτου αυτόπτου μάρτυρος.
Επί προσθέτως αναφέρω ότι φέρω δύο διαμπερή τραύματα, τα οποία έλαβον την 7ην Ιανουαρίου 1913 εις την μάχην της Αετοράχης εις το δεξιόν γόνατον το ένα, το δε έτερον την 18ην Μαΐου 1918 εις το Κεφάλι κατά την μάχην Σκρά Ντίλεγκεν. Μοι έχει δ’ απονεμηθή διά ταύτα ο πολεμικός Σταυρός Β΄. Τάξεως και το Χρυσούν αριστείον Ανδρείας. Προήχθην δε επί ανδραγαθεία εις Ανθυπασπιστήν εις την μάχην του Σκρά της 18ης Μαΐου 1918.
Εν τέλει αναφέρω ότι κάθε γωνία της πολυπαθούς πατρίδος μας Κρήτης δεν είναι δυνατόν παρά να κοσμήται με ένα θρύλλον, παρουσιάζοντα διά τας επερχομένας γενεάς τον ανδρισμόν και τα αγνά πατριωτικά αισθήματα και δείγματα αυτοθυσίας των Κρητών αφ’ ενός, αφ’ ετέρου δε την κτηνοδίαν και βαρβαρότητα των Ούννων του Χιτλερισμού.
Χανιά τη 27η Ιουλίου 1945
Ο
ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΟΥ ΤΑΓΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΟΦΡΟΝΩΝ ΚΙΣΣΑΜΟΥ
Υ.Δ
Ο
ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΟΥ ΤΑΓΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΟΦΡΟΝΩΝ ΚΙΣΣΑΜΟΥ
Υ.Δ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου